Szymon Rewilak
AutorOpublikowano dnia 3 listopada 2025
Podobał Ci się ten artykuł? Podziel się nim!
W czasach, gdy koszty energii elektrycznej rosną szybciej niż marże produkcyjne, firmy coraz częściej poszukują sposobów na trwałe obniżenie zużycia mediów. Odpowiedzią na te potrzeby jest nowy moduł energetyczny w systemie OmniMES, który pełni funkcję systemu EMS (Energy Management System). Dzięki niemu przedsiębiorstwa mogą monitorować, analizować i optymalizować zużycie energii w całym zakładzie — w oparciu o dane, które już są wykorzystywane w systemie MES.
To oznacza, że nie trzeba podłączać czujników ani urządzeń pomiarowych dwukrotnie — te same dane mogą pracować jednocześnie na potrzeby MES i EMS, co znacząco skraca czas wdrożenia i obniża jego koszt.
Czym jest system EMS?
EMS (Energy Management System) to system wspierający zarządzanie zużyciem energii w przedsiębiorstwie. Jego zadaniem jest nie tylko rejestrowanie danych, ale także analiza i identyfikacja obszarów, w których można uzyskać realne oszczędności. EMS gromadzi dane z liczników, czujników i sterowników, analizuje trendy zużycia oraz pomaga w planowaniu działań poprawiających efektywność energetyczną.
W połączeniu z systemem MES, EMS staje się potężnym narzędziem zarządzania operacyjnego — pozwala porównywać zużycie energii z planem produkcyjnym, kontrolować efektywność poszczególnych maszyn i reagować w czasie rzeczywistym na wszelkie odchylenia.
Kluczowe pojęcia: SEU, EnPI i EMP
Aby skutecznie wdrażać zarządzanie energią zgodne z normą ISO 50001, warto znać trzy podstawowe pojęcia:
SEU (Significant Energy Use) – oznacza obszary lub urządzenia, które odpowiadają za największe zużycie energii w zakładzie. To tam należy skoncentrować działania optymalizacyjne, ponieważ przynoszą one największy efekt. Przykładem SEU może być sprężarkownia, piec przemysłowy lub linia wtryskarek.
EnPI (Energy Performance Indicator) – to wskaźnik efektywności energetycznej, np. kWh na jedną wyprodukowaną sztukę. Pozwala śledzić zmiany w czasie i mierzyć efekty działań optymalizacyjnych.
EMP (Energy Management Plan) – czyli plan działań energetycznych, który określa cele, harmonogramy, odpowiedzialności i sposoby monitorowania postępów w poprawie efektywności energetycznej.
System EMS wspiera wszystkie te elementy, umożliwiając ciągłe doskonalenie efektywności oraz zgodność z wymaganiami ISO 50001.
EMS a norma ISO 50001 – nie tylko technologia, ale i korzyść prawna
Norma ISO 50001 definiuje wymagania dla systemów zarządzania energią w przedsiębiorstwach. Organizacja, która wdroży system spełniający te wymagania i utrzymuje go w praktyce, może być zwolniona z obowiązku cyklicznego audytu energetycznego, wymaganego przez polskie prawo (Ustawa o efektywności energetycznej).
To oznacza, że oprócz bezpośrednich oszczędności wynikających z mniejszego zużycia energii, wdrożenie EMS pozwala również uniknąć kosztów i obowiązków administracyjnych, które w dużych firmach mogą sięgać nawet kilkudziesięciu tysięcy złotych co cztery lata.
Funkcje, które musi spełniać EMS zgodny z ISO 50001
Aby system mógł wspierać certyfikację ISO 50001 i realnie wpływać na efektywność energetyczną, powinien zapewniać:
- monitorowanie zużycia energii w czasie rzeczywistym,
- identyfikację SEU i analizę trendów,
- obliczanie wskaźników EnPI dla procesów i urządzeń,
- raportowanie realizacji celów określonych w EMP,
- integrację z systemem produkcyjnym MES,
- wizualizację danych energetycznych i alarmowanie o odchyleniach,
- archiwizację danych w celu dokumentowania postępu i oszczędności.
Wszystkie te funkcje są dostępne w nowym module energetycznym OmniMES, który integruje dane z produkcji i energetyki w jeden spójny system analityczny.
Przykład kalkulacji oszczędności i zwrotu z inwestycji
Załóżmy, że średnie roczne zużycie energii elektrycznej w zakładzie wynosi 2 000 MWh, a koszt energii to ok. 600 PLN/MWh. Oznacza to, że roczne wydatki na energię sięgają 1,2 mln PLN.
Po wdrożeniu modułu energetycznego OmniMES i realizacji planu zarządzania energią (EMP) typowe oszczędności wynoszą od 5 do 10% rocznie – tylko dzięki lepszemu monitorowaniu i eliminacji nieefektywnych procesów.
Przyjmując konserwatywny scenariusz oszczędności 5%, daje to 60 000 PLN oszczędności rocznie.
Koszt wdrożenia systemu: 20 000 PLN
Koszt utrzymania rocznego (licencje, serwis, aktualizacje): 10 000 PLN
Łączny koszt w pierwszym roku: 30 000 PLN
Oznacza to, że zwrot z inwestycji następuje w mniej niż 6 miesięcy, a w kolejnych latach system generuje realne zyski. Dodatkowo firma zyskuje dane niezbędne do spełnienia wymagań ISO 50001 i zostaje zwolniona z obowiązku przeprowadzania audytu energetycznego, co stanowi dodatkową oszczędność rzędu kilku–kilkunastu tysięcy złotych.
Moduł energetyczny OmniMES – dane, które pracują podwójnie
Nowy moduł energetyczny OmniMES wykorzystuje te same dane procesowe, które już są gromadzone przez system MES. Dzięki temu nie ma potrzeby ponownego podłączania czujników, prowadzenia dodatkowego okablowania ani konfiguracji oddzielnych baz danych. Wszystkie pomiary są spójne, zsynchronizowane i dostępne zarówno w kontekście produkcyjnym, jak i energetycznym.
To pozwala łączyć analizę wydajności maszyn z ich zużyciem energii — na przykład obliczać koszt energetyczny jednej sztuki produktu lub porównywać efektywność energetyczną poszczególnych zmian. Taka synergia między MES a EMS otwiera zupełnie nowe możliwości dla działów produkcji, utrzymania ruchu i finansów.
Zyskaj kontrolę nad energią z OmniMES
Dzięki nowemu modułowi energetycznemu OmniMES możesz nie tylko monitorować zużycie energii, ale także aktywnie nim zarządzać – zgodnie z filozofią ciągłego doskonalenia (PDCA) i wymaganiami ISO 50001. To rozwiązanie, które pozwala jednocześnie oszczędzać energię, obniżać koszty i spełniać wymogi prawne.