Szymon Rewilak
AutorOpublikowano dnia 16 listopada 2025
Podobał Ci się ten artykuł? Podziel się nim!
Współczesny przemysł staje przed realnymi wyzwaniami związanymi z rosnącymi kosztami energii oraz koniecznością spełniania coraz bardziej rygorystycznych wymagań środowiskowych. Wielu przedsiębiorców wciąż traktuje energię jako koszt stały, który trudno w pełni kontrolować. Tymczasem systemy MES pokazują, że efektywnością energetyczną można zarządzać równie świadomie, jak wydajnością produkcji.
To właśnie MES dostarcza informacji, które pozwalają połączyć świat planowania produkcji z rzeczywistym zużyciem mediów na maszynach i liniach. Dzięki temu organizacja nie tylko wie, ile energii zużywa, ale rozumie przede wszystkim — dlaczego zużywa jej tyle, a nie mniej.
Dlaczego samo monitorowanie energii to za mało?
Dane pobierane wyłącznie z liczników energii pokazują jedynie ogólny obraz zużycia, zwykle na poziomie całej hali lub działu. W takiej formie trudno określić, które urządzenia odpowiadają za największe straty, kiedy występują piki zużycia, a kiedy maszyny pobierają energię bez realnej pracy.
Największą trudnością jest jednak brak powiązania energii z procesem produkcyjnym. Licznik nie powie, podczas której zmiany rosną koszty jednostkowe, czy maszyna pracuje nieefektywnie, ani jak energia ma się do jakości wyrobów czy awaryjności. MES umożliwia taką analizę, pokazując zależności, których gołym okiem nie widać.
MES jako narzędzie analizy efektywności energetycznej
System MES rejestruje zachowanie maszyn w czasie rzeczywistym, dzięki czemu łatwo jest powiązać zużycie energii z konkretnymi zdarzeniami produkcyjnymi. Pozwala to ocenić, kiedy maszyna pobiera energię bez pracy, w których momentach cykl produkcyjny staje się nieefektywny oraz jak parametry procesu wpływają na koszty energetyczne wytwarzanych produktów.
Łącząc dane o energii z parametrami produkcji można odkryć, że urządzenie pobiera najwięcej mocy podczas rozruchów, że niewielkie odchylenie temperatury formy znacząco zwiększa pobór energii lub że różnice w pracy poszczególnych operatorów wpływają na zużycie mediów. Takie informacje stanowią podstawę świadomego zarządzania energią, a nie jedynie reagowania na przekroczone limity.
Realny przykład: 8% oszczędności w ciągu trzech miesięcy
Jeden z zakładów produkujących elementy z tworzyw sztucznych przez długi czas obserwował rosnące rachunki za energię, ale nie potrafił wskazać konkretnego źródła problemu. Liczniki ogólne nie dawały żadnej wskazówki, poza informacją, że koszty stale rosną. Dopiero po uruchomieniu systemu MES z modułem energetycznym okazało się, że jedna z wtryskarek pracuje nieefektywnie przez większą część zmiany nocnej. Maszyna przez wiele godzin pozostawała w stanie gotowości zamiast pracy, pobierając energię rozgrzewającą formy i cylinder, a operatorzy nie byli świadomi, że urządzenie nie realizuje cyklu produkcyjnego.
Dodatkowo analiza wykazała, że sprężarki utrzymywały wysokie ciśnienie nawet podczas przerw, co zwiększało zarówno zużycie energii, jak i obciążenie urządzeń. Po wprowadzeniu zmian organizacyjnych oraz ustawieniu alarmów energetycznych w MES zużycie energii spadło o ponad osiem procent w ciągu zaledwie trzech miesięcy. W skali roku oznaczało to ponad siedemdziesiąt tysięcy złotych oszczędności — bez zakupu nowych maszyn czy modernizacji infrastruktury, a jedynie dzięki lepszemu wykorzystaniu danych.
OmniEnergy – moduł energetyczny OmniMES
W systemie OmniMES funkcja zarządzania energią jest dostępna w postaci modułu OmniEnergy. To rozwiązanie, które korzysta z tych samych danych produkcyjnych, co moduły MES, dzięki czemu nie ma konieczności ponownego podłączania liczników ani podwójnej konfiguracji urządzeń. Cała analiza powstaje na bazie jednego, spójnego źródła danych.
OmniEnergy pozwala monitorować zużycie energii na poziomie maszyn, gniazd produkcyjnych, linii i całych procesów. System przelicza jednostkowe koszty energetyczne produktów, określa efektywność zużycia mediów w czasie i analizuje, które obszary zakładu mają największy potencjał poprawy. Dodatkowo umożliwia tworzenie wskaźników EnPI i śledzenie ich zmian na przestrzeni tygodni czy miesięcy.
OmniEnergy i wsparcie normy ISO 50001
Moduł energetyczny OmniEnergy wspiera przedsiębiorstwa w spełnianiu wymagań normy ISO 50001, która definiuje standard zarządzania energią w firmach produkcyjnych. Norma nakłada obowiązek identyfikacji obszarów znaczącego zużycia energii (ZWE), tworzenia wskaźników EnPI, opracowywania planów zarządzania energią (EMP) oraz ciągłego doskonalenia efektywności energetycznej.
OmniEnergy zapewnia narzędzia do rejestrowania danych, monitorowania trendów, analizowania odchyleń oraz dokumentowania postępów, co znacząco ułatwia przygotowanie się do certyfikacji oraz jej utrzymanie. Wdrażając system spełniający wymagania ISO 50001, przedsiębiorstwo może również zostać zwolnione z obowiązku przeprowadzania cyklicznego audytu energetycznego — co oznacza oszczędności zarówno w kosztach, jak i czasie pracy zespołów.
OmniMES i OmniEnergy – jeden system, prawdziwe oszczędności
Kluczem do skutecznego zarządzania energią nie jest samo monitorowanie liczników, ale powiązanie tych danych z produkcją w czasie rzeczywistym. OmniMES wraz z modułem OmniEnergy oferuje kompleksowe rozwiązanie, które pomaga zrozumieć, gdzie powstają straty, jak ich unikać i jakie zmiany prowadzą do realnych oszczędności.
Jeżeli Twoja firma szuka sposobów na zmniejszenie zużycia energii, poprawę efektywności procesów oraz spełnienie wymagań ISO 50001, OmniMES jest właściwym miejscem, by zacząć.